Eschbachstraße Elbershof

Deutsch

Historie

Elbershof

Am Rande der Monschauer Altstadt in der Eschbachstraße befindet sich ein repräsentatives Hausensemble aus dem 18. Jahrhundert, das baulich in Monschau aus dem Rahmen fällt. Es handelt sich um eine dreiflügelige Anlage, in der sich früher neben Wohnbereichen auch Werkstätten und das Kontor befanden. Gebaut ist die Anlage im französischen Stil. Ähnliche Baukomplexe kann man heute noch beispielsweise in der Altstadt von Eupen finden.

Zur Bauzeit 1778 lag die Hofanlage an der Hauptverbindungsstraße von Monschau Richtung Aachen und Düren. Errichtet wurde der Bau von dem aus Augsburg stammenden Markus Martin Bauer (1738−1803), der über Heiratsbeziehungen mit der Familie Schmitz verwandt war. Er war ebenfalls Feintuchproduzent und betrieb im Haus eine Wollwäsche und eine Färberei. Allerdings produzierte die Firma Bauer & Kayser im Vergleich zu den anderen Feintuchfabrikanten eher geringe Stückzahlen. 1783 taucht sie nicht mehr in der Statistik auf.

1804 kaufte der aus Mülheim/Rhein stammende Feintuchfabrikant Johann Heinrich Elbers (1764−1840), Schwiegersohn von Paul Scheibler, das Gebäudeensemble und erweiterte seine Produktion vor Ort erheblich. Er ließ auf der gegenüber liegenden Straßenseite einen mehrstöckigen Weberwinkel (Werkstatträume mit Handwebstühlen) errichten, von dem nur noch der aus Bruchsteine gemauerte Kellerbereich erhalten geblieben ist. Etwas unterhalb des Elbershofs an der Rur steht heute noch ein stattliches Gebäude, das sogenannte Elberskontor. Hier war nicht nur die Verwaltung der Firma von Elbers untergebracht, sondern auch weitere Werkstätten. Besonders auffällig ist das Bogensparrendach, das wie ein umgedrehter Schiffskörper aussieht und den Dachspeicherraum im Vergleich zu einem normalen Satteldach enorm vergrößerte. Neben dem Roten Bau/Tuchschererhaus ist dies das einzige in Monschau erhaltene Gebäude mit dieser Dachform.

1842 erwarb die Firma Johann Heinrich Elbers zusätzlich eine auf dem Äuchen rurabwärts auf dem rechten Ufer gelegene Walkmühle und baute hier eine Wollwäsche, Spinnerei und Rauerei. Dieser Bereich verblieb bis 1886 im Besitz der Firma. Der Elbershof selbst ist Mitte der 1970er Jahre grundlegend saniert worden und beherbergt heute Ferienwohnungen.

Text Gabriele Harzheim

English

History

Elbershof

On the outskirts of Monschau's old town in Eschbachstraße is a representative ensemble of 18th-century houses that is structurally out of the ordinary in Monschau. It is a three-winged complex that once housed not only living quarters but also workshops and the counting house. The complex was built in the French style. Similar building complexes can still be found today in the old town of Eupen, for example.

At the time of construction in 1778, the farm complex was located on the main connecting road from Monschau in the direction of Aachen and Düren. The building was erected by Markus Martin Bauer (1738-1803) from Augsburg, who was related to the Schmitz family through marriage. He was also a manufacturer of fine cloth and ran a woollen laundry and a dye works in the building. However, the Bauer & Kayser company produced rather small quantities compared to the other fine cloth manufacturers. In 1783 it no longer appears in the statistics.

In 1804, the fine cloth manufacturer Johann Heinrich Elbers (1764-1840), son-in-law of Paul Scheibler, who came from Mülheim/Rhine, bought the building ensemble and considerably expanded his production on site. He had a multi-storey weaving corner (workshop rooms with hand looms) built on the opposite side of the street, of which only the cellar area made of quarry stone remains. A little below the Elbershof on the Rur, there is still a stately building, the so-called Elberskontor. It housed not only the administration of the von Elbers company, but also other workshops. Particularly striking is the arched rafter roof, which looks like an inverted ship's hull and enormously enlarged the roof storage space compared to a normal gable roof. Apart from the Roter Bau/Tuchschererhaus, this is the only surviving building in Monschau with this roof form.

In 1842, the Johann Heinrich Elbers company additionally acquired a fulling mill located on the Äuchen downstream on the right bank and built a wool washing, spinning and roughening plant here. This area remained in the company's possession until 1886. The Elbershof itself was thoroughly renovated in the mid-1970s and now houses holiday flats.

Text Gabriele Harzheim

Francais

Histoire

Elbershof

En bordure de la vieille ville de Monschau, dans la Eschbachstraße, se trouve un ensemble de maisons représentatives du 18ème siècle qui, du point de vue architectural, sort de l'ordinaire à Monschau. Il s'agit d'un ensemble de trois ailes qui abritait autrefois, outre les habitations, des ateliers et le bureau. L'ensemble est construit dans le style français. On trouve encore aujourd'hui des ensembles de bâtiments similaires, par exemple dans la vieille ville d'Eupen.

Lors de sa construction en 1778, la ferme se trouvait sur la route principale reliant Monschau à Aix-la-Chapelle et Düren. La construction a été réalisée par Markus Martin Bauer (1738-1803), originaire d'Augsbourg, qui était apparenté à la famille Schmitz par des liens matrimoniaux. Il était également producteur de draps fins et exploitait dans la maison une laverie de laine et une teinturerie. Toutefois, l'entreprise Bauer & Kayser produisait des quantités plutôt faibles par rapport aux autres fabricants de draps fins. En 1783, elle n'apparaît plus dans les statistiques.

en 1804, le fabricant de tissus fins Johann Heinrich Elbers (1764-1840), originaire de Mülheim/Rhein et gendre de Paul Scheibler, acheta l'ensemble des bâtiments et augmenta considérablement sa production sur place. Il fit construire, de l'autre côté de la rue, un angle de tissage à plusieurs étages (locaux d'atelier avec métiers à tisser manuels), dont il ne reste que la partie de la cave maçonnée en moellons. Un peu en aval de l'Elbershof, au bord de la Roer, se trouve encore aujourd'hui un bâtiment imposant, le "Elberskontor". Il abritait non seulement l'administration de l'entreprise von Elbers, mais aussi d'autres ateliers. Le toit à chevrons arqués, qui ressemble à une coque de bateau renversée et qui agrandissait énormément l'espace de stockage sous les toits par rapport à un toit à deux pans normal, est particulièrement frappant. Outre le Roter Bau/Tuchschererhaus, il s'agit du seul bâtiment conservé à Monschau avec cette forme de toit.

En 1842, l'entreprise Johann Heinrich Elbers acquit en outre un moulin à foulon situé sur l'Äuchen en aval de la rive droite et y construisit un lavoir, une filature et un atelier de foulonnage. Cette zone est restée en possession de l'entreprise jusqu'en 1886. L'Elbershof lui-même a été rénové de fond en comble au milieu des années 1970 et abrite aujourd'hui des appartements de vacances.

Texte Gabriele Harzheim

Nederlands

Geschiedenis

Elbershof

Aan de rand van de oude binnenstad van Monschau in de Eschbachstraße staat een representatief ensemble van 18e-eeuwse huizen dat structureel niet alledaags is in Monschau. Het is een complex met drie vleugels dat vroeger niet alleen woonruimtes, maar ook werkplaatsen en het telhuis herbergde. Het complex is gebouwd in Franse stijl. Vergelijkbare gebouwencomplexen zijn bijvoorbeeld nog steeds te vinden in de oude stad Eupen.

 

Bij de bouw in 1778 lag het boerderijcomplex aan de hoofdverbindingsweg van Monschau richting Aken en Düren. Het gebouw werd opgericht door Markus Martin Bauer (1738-1803) uit Augsburg, die door zijn huwelijk verwant was aan de familie Schmitz. Hij was ook een fabrikant van fijne stoffen en runde in het gebouw een wolwasserij en een ververij. De firma Bauer & Kayser produceerde echter vrij kleine hoeveelheden in vergelijking met de andere fabrikanten van fijne stoffen. In 1783 komt het niet meer voor in de statistieken.

In 1804 kocht de uit Mülheim/Rijn afkomstige fijnlakenfabrikant Johann Heinrich Elbers (1764-1840), schoonzoon van Paul Scheibler, het gebouwencomplex en breidde zijn productie ter plaatse aanzienlijk uit. Hij liet aan de overkant van de straat een weefhoek met meerdere verdiepingen (workshopruimtes met handweefgetouwen) bouwen, waarvan alleen de kelderruimte van breuksteen is overgebleven. Iets onder de Elbershof aan de Rur staat nog een statig gebouw, het zogenaamde Elberskontor. Het huisvestte niet alleen de administratie van de firma von Elbers, maar ook andere werkplaatsen. Bijzonder opvallend is het gebogen spantendak, dat lijkt op een omgekeerde scheepsromp en de opslagruimte op het dak enorm vergroot in vergelijking met een normaal zadeldak. Naast het Roter Bau/Tuchschererhaus is dit het enige overgebleven gebouw in Monschau met deze dakvorm.

In 1842 kocht de firma Johann Heinrich Elbers bovendien een volmolen aan de Äuchen stroomafwaarts op de rechteroever en bouwde hier een wolwas-, spinnerij- en opruwinstallatie. Dit gebied bleef in het bezit van het bedrijf tot 1886. De Elbershof zelf werd midden jaren zeventig grondig gerenoveerd en herbergt nu vakantiewoningen.

Tekst Gabriele Harzheim