Laufenstraße Amtsgericht

Haus Ivo Jansen 1967 abgerissen

Laufenstraße Ursulinenkloster/Sparkasse

Deutsch

Das Ursulinenkloster wurde 1715-1718 über dem Laufenbach errichtet, ein Beispiel für räumliche Enge in der Stadt. Für die Wände wurde Monschauer Bruchstein, für die Gewände Buntsandstein aus Nideggen und für das Dach Schiefer aus Gey verwandt. Im hinteren Gebäudeteil befand sich die höhere Mädchenschule mit Pension, zeitweise auch die katholische Elementarschule, im vorderen die ursprünglich dem heiligsten Herzen Jesu geweihte, spätere St. Augustin-Kapelle. In ihr wurde die Hl. Apollonia verehrt, die Schutzpatronin gegen Zahnweh. An ihrer Statue hing zum Abbruch der Kapelle ein Zahn, dessen Berührung Zahnschmerzen lindern sollte.

Um eine katholische Erziehung der Mädchen zu sichern, hatten sich zu Anfang des 18. Jahrhunderts geistliche und weltliche Monschauer Würdenträger um die Ansiedlung von Ursulinen bemüht, die der Kurfürst schließlich am 4.8.1710 genehmigte. Eine Niederlassung des Ordens bestand in Monschau von 1710 bis 1838, von 1857 bis 1877 und von 1927 bis 1978.

Mit dem Einzug in das neu erbaute Kloster betrieben die Schwestern von 1718 bis 1820 eine Mädchen-Elementarschule und eine höhere Mädchenschule mit Internat. Erneut nahm eine Unterrichts- und Bildungsanstalt im Ursulinenkloster am 1.10.1829 ihre Tätigkeit auf, die bis zum Umzug des Ordens nach Ahrweiler im Jahre 1838 andauerte. Nach der Rückkehr 1857 wurde auch der Schulbetrieb wieder aufgenommen bis zur zwangsweisen Schließung im Kulturkampf. Das St. Ursula-Pensionat und höhere Mädchenschule wurde 1931 in Gebäude am Burgau verlegt. Das Pensionat wurde ca. 1975 geschlossen. Die Mädchenschule wird vom Bistum Aachen als Bischöfliche Mädchenrealschule St. Ursula in Monschau weitergeführt und erfreut sich mit etwa 550 Schülerinnen größter Beliebtheit.

Von 1921 bis 1959 war im Kloster der von Ursulinen geleitete Kindergarten untergebracht. Er wird als inklusive Kindertageseinrichtung von der StädteRegion Aachen im Erdgeschoss des Seniorenheims Maria Hilf Stift in der Kirchstraße 24 weitergeführt.

1833 erwarben die Ursulinen das neben den Kloster liegende Wohnhaus von Math. Joseph Eyll zur Erweiterung ihrer Schule. Nach dem Weggang des Ordens nach Ahrweiler im Jahr 1838 kam es 1846 wieder in Privatbesitz. Um 1910 betrieb hier Louis Jansen eine Kolonialwaren- und Kohlenhandlung. Weiterhin als Geschäft genutzt, zuletzt von Ivo Jansen, wurde es am 12.4.1967 im Zusammenhang mit dem Sparkassenneubau abgerissen.

Beim Umbau des Gebäudes wurde der Kapellenturm aus optischen Gründen abgerissen und stadteinwärts wieder aufgebaut. Der ehemalige Kapelleneingang an der Laufenstraße ist in der Fassade durch den Rundbogen aus Buntsandstein noch gut erkennbar. In der Nische oberhalb stand bis 1969 ein Figur des hl. Augustinus. Heute befindet sich hier die Statue der hl. Barbara, während die restaurierte Antonius-Figur in der Krypta der Aukirche am Marktplatz steht. Von der ursprünglichen Klosteranlage sind nur noch die zum Teil stark veränderten Außenwände und die Dachform erhalten.

Die Buchstaben der eisernen Giebelanker lauten J H - S U (Jesus Heiland - Sankt Ursula).

Das Gebäude wurde nach seiner völligen Entkernung 1968 und 1969 als Zentrale der Kreissparkasse Monschau genutzt. Nach der kommunalen Neuordnung fusionierte die Kreissparkasse Monschau mit der Kreissparkasse Aachen und später mit der Stadtsparkasse Aachen zur Sparkasse Aachen. Die Verwaltungsstelle verlor an Bedeutung und das im hinteren Teil gelegene neu erbaute Verwaltungsgebäude wird im Jahr 2021 zu Gunsten eines Parkhauses abgerissen. Der historische Altbau wird weiterhin als Filiale der Sparkasse Aachen und als Wohnhaus weitergenutzt.

Quelle: Montjoie-Monschau von Häusern und Menschen ISSN 0939-034 Geschichtsverein des Monschauer Landes e.V

English

The Ursuline convent was built in 1715-1718 above the Laufenbach, an example of spatial confinement in the city. Monschau quarry stone was used for the walls, red sandstone from Nideggen for the jambs and slate from Gey for the roof. In the rear part of the building was the girls' secondary school with boarding house, and for a time also the Catholic primary schools; in the front part was the chapel, originally dedicated to the Sacred Heart of Jesus, later St. Augustine's Chapel. St. Apollonia, the patron saint against toothache, was venerated here. When the chapel was demolished, a tooth hung from her statue, the touch of which was supposed to relieve toothache.

In order to ensure a Catholic education for the girls, ecclesiastical and secular dignitaries in Monschau endeavoured to establish Ursulines at the beginning of the 18th century, which the Elector finally approved on 4 August 1710. A branch of the order existed in Monschau from 1710 to 1838, from 1857 to 1877 and from 1927 to 1978.

When they moved into the newly built convent, the sisters ran a primary school for girls and a secondary school for girls with boarding school from 1718 to 1820. Once again, a teaching and educational institution began its activities in the Ursuline convent on 1 October 1829, which lasted until the order moved to Ahrweiler in 1838. After their return in 1857, the school resumed its activities until its forced closure during the Kulturkampf. The St. Ursula boarding school and girls' secondary school was moved to buildings at Burgau in 1931. The boarding school was closed in about 1975. The girls' school continues to be run by the Aachen diocese as the Bischöfliche Mädchenrealschule St. Ursula in Monschau and enjoys great popularity with about 550 pupils.

From 1921 to 1959, the convent housed the kindergarten run by Ursulines. It continues to be run as an inclusive day care centre by the StädteRegion Aachen on the ground floor of the Maria Hilf Stift retirement home at Kirchstraße 24.

In 1833, the Ursulines acquired Math. Joseph Eyll's house next to the convent to expand their school. After the order's departure back to Ahrweiler in 1838, it returned to private ownership in 1846. Around 1910, Louis Jansen ran a colonial goods and coal shop here. It continued to be used as a shop, most recently by Ivo Jansen, but was demolished on 12 April 1967 in connection with the construction of a new savings bank.

When the building was rebuilt, the chapel tower was demolished for optical reasons and rebuilt towards the city centre. The former chapel entrance on Laufenstraße is still clearly recognisable in the façade through the round arch made of red sandstone. Until 1969, a figure of St. Augustine stood in the niche above. Today, the statue of St. Barbara is located here, while the restored figure of St. Anthony is in the crypt of the Aukirche on the market square. All that remains of the original monastery complex are the exterior walls, some of which have been heavily altered, and the shape of the roof.

The letters on the iron gable anchors read J H - S U (Jesus Saviour - Saint Ursula).

After being completely gutted in 1968 and 1969, the building was used as the headquarters of the Kreissparkasse Monschau. After the municipal reorganisation, the Kreissparkasse Monschau merged with the Kreissparkasse Aachen and later with the Stadtsparkasse Aachen to form the Sparkasse Aachen. The administrative office lost its importance and the newly built administrative building at the rear will be demolished in 2021 in favour of a multi-storey car park. The historic old building will continue to be used as a branch of Sparkasse Aachen and as a residential building.

Source: Montjoie-Monschau von Häusern und Menschen ISSN 0939-034 Geschichtsverein des Monschauer Landes e.V.

Francais

Le couvent des Ursulines a été construit en 1715-1718 au-dessus du Laufenbach, un exemple d'espace restreint dans la ville. Les murs ont été construits en pierre de taille de Monschau, les murs en grès bigarré de Nideggen et le toit en ardoise de Gey. Dans la partie arrière du bâtiment se trouvait l'école supérieure de jeunes filles avec pension, parfois aussi l'école élémentaire catholique, tandis que dans la partie avant se trouvait la chapelle Saint-Augustin, à l'origine dédiée au Sacré-Cœur de Jésus. On y vénérait Sainte Apollonia, la patronne contre les maux de dents. Au moment de la démolition de la chapelle, une dent était suspendue à sa statue, dont le contact était censé apaiser les douleurs dentaires.

Afin d'assurer une éducation catholique aux jeunes filles, des dignitaires religieux et laïcs de Monschau s'étaient efforcés, au début du 18ème siècle, d'installer des Ursulines, ce que le prince électeur approuva finalement le 4 août 1710. L'ordre s'est établi à Monschau de 1710 à 1838, de 1857 à 1877 et de 1927 à 1978.

En emménageant dans le nouveau couvent, les sœurs ont géré de 1718 à 1820 une école élémentaire de filles et une école supérieure de filles avec internat. Le 1.10.1829, un établissement d'enseignement et de formation débuta à nouveau ses activités dans le couvent des Ursulines, qui durèrent jusqu'au déménagement de l'ordre à Ahrweiler en 1838. Après le retour en 1857, l'école reprit également ses activités jusqu'à sa fermeture forcée pendant le Kulturkampf. Le pensionnat et l'école supérieure de jeunes filles de Sainte-Ursule ont été transférés en 1931 dans des bâtiments situés au Burgau. Le pensionnat a été fermé vers 1975. L'école de jeunes filles est maintenue par l'évêché d'Aix-la-Chapelle sous le nom d'école épiscopale secondaire de jeunes filles St. Ursula à Monschau et jouit d'une grande popularité avec environ 550 élèves.

De 1921 à 1959, le couvent abritait le jardin d'enfants dirigé par les Ursulines. Il est maintenu en tant qu'établissement de garde d'enfants inclus par la StädteRegion Aachen au rez-de-chaussée de la maison de retraite Maria Hilf Stift, Kirchstraße 24.

En 1833, les Ursulines ont acquis la maison de Math. Joseph Eyll, située à côté du couvent, pour agrandir leur école. Après le départ de l'ordre pour Ahrweiler en 1838, la maison est redevenue une propriété privée en 1846. Vers 1910, Louis Jansen y tenait un commerce de denrées coloniales et de charbon. Toujours utilisé comme magasin, en dernier lieu par Ivo Jansen, il a été démoli le 12.4.1967 dans le cadre de la construction de la nouvelle caisse d'épargne.

Lors de la transformation du bâtiment, la tour de la chapelle a été démolie pour des raisons optiques et reconstruite du côté de la ville. L'ancienne entrée de la chapelle sur la Laufenstraße est encore bien reconnaissable sur la façade grâce à l'arc en plein cintre en grès bigarré. Dans la niche au-dessus se trouvait jusqu'en 1969 une statue de saint Augustin. Aujourd'hui, on y trouve la statue de sainte Barbe, tandis que la statue restaurée de saint Antoine se trouve dans la crypte de la Aukirche, sur la place du marché. De l'abbaye d'origine, il ne reste que les murs extérieurs, en partie fortement modifiés, et la forme du toit.

Les lettres des ancres en fer du pignon sont J H - S U (Jesus Heiland - Sankt Ursula).

Après avoir été complètement vidé de son contenu, le bâtiment a été utilisé en 1968 et 1969 comme siège de la Kreissparkasse Monschau. Après la réorganisation communale, la Kreissparkasse Monschau a fusionné avec la Kreissparkasse Aachen et plus tard avec la Stadtsparkasse Aachen pour former la Sparkasse Aachen. L'agence administrative a perdu de son importance et le bâtiment administratif nouvellement construit à l'arrière sera démoli en 2021 au profit d'un parking. L'ancien bâtiment historique continuera d'être utilisé comme succursale de la Sparkasse Aachen et comme maison d'habitation.

Source : Montjoie-Monschau von Häusern und Menschen ISSN 0939-034 Société d'histoire du Pays de Monschau e.V.

Nederlands

Het Ursulinenklooster werd in 1715-1718 gebouwd boven de Laufenbach, een voorbeeld van ruimtelijke opsluiting in de stad. Voor de muren werd Monschau steen gebruikt, voor de stijlen rode zandsteen uit Nideggen en voor het dak leisteen uit Gey. In het achterste deel van het gebouw was de middelbare meisjesschool met internaat, en een tijdlang ook de katholieke lagere scholen; in het voorste deel was de kapel, oorspronkelijk gewijd aan het Heilig Hart van Jezus, later de Sint-Augustinuskapel. St. Apollonia, de beschermheilige tegen kiespijn, werd hier vereerd. Toen de kapel werd afgebroken, hing aan haar standbeeld een tand, waarvan de aanraking tandpijn zou verlichten.

Om een katholieke opleiding voor de meisjes te verzekeren, trachtten kerkelijke en wereldlijke hoogwaardigheidsbekleders in Monschau aan het begin van de 18e eeuw Ursulinen te stichten, die uiteindelijk op 4 augustus 1710 door de keurvorst werden goedgekeurd. Een tak van de orde bestond in Monschau van 1710 tot 1838, van 1857 tot 1877 en van 1927 tot 1978.

Toen zij hun intrek namen in het nieuw gebouwde klooster, runden de zusters van 1718 tot 1820 een lagere school voor meisjes en een middelbare meisjesschool met internaat. Op 1 oktober 1829 begon in het Ursulinenklooster opnieuw een onderwijs- en opvoedingsinstituut, dat duurde tot de orde in 1838 naar Ahrweiler verhuisde. Na hun terugkeer in 1857 hervatte de school haar activiteiten tot de gedwongen sluiting tijdens de Kulturkampf. Het internaat St. Ursula en de middelbare meisjesschool verhuisden in 1931 naar gebouwen in Burgau. Het internaat werd rond 1975 gesloten. De meisjesschool wordt nog steeds geleid door het bisdom Aken als de Bischöfliche Mädchenrealschule St. Ursula in Monschau en geniet met ongeveer 550 leerlingen een grote populariteit.

Van 1921 tot 1959 was in het klooster de kleuterschool van de Ursulinen gevestigd. De StädteRegion Aachen exploiteert het nog steeds als een inclusief dagverblijf op de begane grond van het bejaardentehuis Maria Hilf Stift aan de Kirchstraße 24.

In 1833 kochten de Ursulinen het huis van Math. Joseph Eyll naast het klooster om hun school uit te breiden. Na het vertrek van de orde naar Ahrweiler in 1838 kwam het in 1846 weer in particulier bezit. Rond 1910 had Louis Jansen hier een winkel in koloniale waren en kolen. Het bleef in gebruik als winkel, laatstelijk door Ivo Jansen, maar werd op 12 april 1967 afgebroken in verband met de bouw van een nieuwe spaarbank.

Toen het gebouw werd herbouwd, werd de kapeltoren om optische redenen afgebroken en in de richting van het stadscentrum herbouwd. De voormalige ingang van de kapel aan de Laufenstraße is nog duidelijk herkenbaar in de gevel door de ronde boog van rode zandsteen. Tot 1969 stond een beeld van St. Augustinus in de nis erboven. Tegenwoordig staat hier het beeld van St. Barbara, terwijl de gerestaureerde figuur van St. Antonius in de crypte van de Aukirche op het marktplein staat. Van het oorspronkelijke kloostercomplex zijn alleen de buitenmuren overgebleven, waarvan sommige sterk veranderd zijn, en de vorm van het dak.

De letters van de ijzeren gevelankers luiden J H - S U (Jezus Redder - Sint Ursula).

Nadat het gebouw in 1968 en 1969 volledig was gestript, werd het gebruikt als hoofdkwartier van de Kreissparkasse Monschau. Na de gemeentelijke herindeling fuseerde de Kreissparkasse Monschau met de Kreissparkasse Aachen en later met de Stadtsparkasse Aachen tot de Sparkasse Aachen. Het administratiekantoor verloor zijn belang en het nieuw gebouwde administratieve gebouw aan de achterzijde zal in 2021 worden gesloopt ten gunste van een parkeergarage met meerdere verdiepingen. Het historische oude gebouw blijft in gebruik als filiaal van de Sparkasse Aachen en als woongebouw.

Bron: Montjoie-Monschau von Häusern und Menschen ISSN 0939-034 Geschichtsverein des Monschauer Landes e.V.